Nederlandse Taal: Lezen en Begrijpen – Groep 2

Elk verhaal heeft speciale delen die het verhaal interessant maken. Als je een verhaal leest of hoort, kun je letten op deze belangrijke onderdelen die het verhaal spannend maken! 🌟

De hoofdpersonages zijn de belangrijkste mensen, dieren of fantasiewezens in het verhaal. Zij zijn degenen waar het verhaal over gaat. Je kunt een hoofdpersonage herkennen omdat:

• Ze het vaakst in het verhaal voorkomen
• Het verhaal over hun avonturen gaat
• Ze belangrijke dingen doen of meemaken

Bij het beschrijven van hoofdpersonages kun je letten op:

• Hoe ze eruitzien: Zijn ze groot of klein? Hebben ze blond of donker haar? Dragen ze een mooie jurk of stoere kleren? 👗👕
• Wat ze doen: Rennen ze hard? Helpen ze anderen? Zijn ze aan het spelen? 🏃‍♀️
• Hoe ze zich voelen: Zijn ze blij, verdrietig, bang of boos? Je kunt dit vaak zien aan hun gezicht of aan wat ze zeggen 😊😢
• Wat ze denken: Soms vertelt het verhaal wat de hoofdpersoon denkt of van plan is

De plek of setting is waar het verhaal gebeurt. Dit kan zijn:

• Thuis: In de keuken, slaapkamer of tuin 🏠
• Op school: In de klas, op het schoolplein of in de gymzaal 🏫
• Buiten: In het park, bos, bij de speeltuin of aan zee 🌳🏖️
• Fantasieplekken: In een kasteel, op een andere planeet of in een sprookjesbos 🏰

Soms verandert de plek tijdens het verhaal. Bijvoorbeeld: eerst zijn de hoofdpersonages thuis, dan gaan ze naar de winkel, en later spelen ze in het park.

Gebeurtenissen zijn de dingen die er in het verhaal gebeuren. Niet alles wat er gebeurt is even belangrijk. Je kunt belangrijke gebeurtenissen herkennen omdat ze:

• Het verhaal vooruit laten gaan
• Problemen oplossen of juist nieuwe problemen maken
• De hoofdpersonages veranderen of laten leren
• Spannend, grappig of bijzonder zijn

Voorbeeld: In het verhaal "De Drie Biggetjes" 🐷🐷🐷 zijn belangrijke gebeurtenissen:

1. De biggetjes bouwen elk een huis
2. De wolf blaast de eerste twee huizen omver
3. Alle biggetjes zijn veilig in het sterke stenen huis

Wanneer je een verhaal beschrijft, kun je deze vragen stellen:

• Wie zijn de hoofdpersonages?
• Waar speelt het verhaal zich af?
• Wat gebeurt er allemaal?
• Waarom is dit belangrijk?

Je hoeft niet alles te onthouden! Het gaat erom dat je de belangrijkste delen kunt vertellen. Soms helpen de plaatjes in het boek je om dingen te begrijpen die niet met woorden worden verteld.

Heb je je wel eens afgevraagd wie er eigenlijk boeken maken? 📚 Er zijn bijzondere mensen die samenwerken om de verhalen te maken die jij zo leuk vindt om te lezen!

Een schrijver (ook wel auteur genoemd) is iemand die verhalen bedenkt en opschrijft. De schrijver:

• Bedenkt wie de personages zijn en hoe ze heten
• Verzint wat er in het verhaal gaat gebeuren
• Schrijft alle woorden en zinnen die je in het boek leest
• Bedenkt wat de personages zeggen tegen elkaar
• Maakt het verhaal spannend, grappig of interessant

De schrijver zit vaak achter een computer of met pen en papier om het verhaal te maken. Ze denken heel goed na over elke zin! ✍️

Een illustrator (of tekenaar) is iemand die de plaatjes bij het verhaal maakt. De illustrator:

• Tekent of schildert de personages zoals de schrijver ze heeft bedacht
• Maakt plaatjes van de plekken waar het verhaal gebeurt
• Laat zien wat er in het verhaal gebeurt door middel van plaatjes
• Kiest mooie kleuren die bij het verhaal passen
• Helpt je begrijpen wat er gebeurt, ook als je nog niet alle woorden kunt lezen

Illustratoren gebruiken verf, potloden, computers of andere materialen om hun kunstwerken te maken. 🎨

Soms is de schrijver en de illustrator dezelfde persoon! Dan schrijft en tekent één persoon het hele boek. Bekende voorbeelden zijn:

• Dr. Seuss: Hij schreef én tekende boeken zoals "De Kat met de Hoed"
• Dick Bruna: Hij maakte Nijntje en schreef én tekende alle Nijntje-boeken 🐰
• Fiep Westendorp en Annie M.G. Schmidt: Zij werkten vaak samen - Annie schreef de verhalen en Fiep maakte de plaatjes

Zowel de schrijver als de illustrator helpen mee om het verhaal te vertellen:

• Woorden vertellen je wat er gebeurt en wat personages denken en zeggen
• Plaatjes laten je zien hoe alles eruitziet en helpen je het verhaal begrijpen
• Samen maken ze het verhaal compleet en leuk om te lezen!

Als je een boek leest, kijk dan eens op de voorkant of de eerste pagina. Daar staat meestal wie de schrijver en illustrator zijn. Je kunt hun namen zoeken en kijken of ze nog meer leuke boeken hebben gemaakt!

Soms werken een schrijver en illustrator samen aan één boek:

1. De schrijver schrijft eerst het verhaal
2. De illustrator leest het verhaal
3. De illustrator maakt plaatjes die bij het verhaal passen
4. Ze overleggen samen om er zeker van te zijn dat alles klopt
5. Het boek wordt gemaakt en jij kunt het lezen! 📖

Soms heeft de illustrator ook eigen ideeën die het verhaal nog mooier maken. Het is echte teamwork!

Gedichten zijn bijzonder omdat ze anders klinken dan gewone verhalen. Ze hebben een speciaal geluid dat rijm wordt genoemd! 🎵 Leren luisteren naar rijm maakt gedichten extra leuk.

Rijmwoorden zijn woorden die hetzelfde eindigen en daarom hetzelfde klinken. Het zijn woorden die "bij elkaar horen" omdat ze zo mooi samen klinken.

Voorbeelden van rijmwoorden:

• kat en rat 🐱🐀
• muis en huis 🐭🏠
• boom en droom 🌳💭
• bel en pel 🔔
• zien en groen (klinken hetzelfde aan het einde)

In gedichten staan rijmwoorden meestal:

• Aan het einde van regels: De laatste woorden van verschillende regels rijmen met elkaar
• In een patroon: Bijvoorbeeld regel 1 rijmt met regel 3, en regel 2 rijmt met regel 4

Voorbeeld van een eenvoudig rijmpje:

Er was eens een kleine kat 🐱
Die altijd op een matje zat
Hij speelde met een bal zo rond
En was heel blij met wat hij vond

In dit gedichtje rijmen:

• kat en zat
• rond en vond

Om rijmwoorden te herkennen, kun je:

1. Goed luisteren naar hoe woorden klinken
2. Let op het einde van de woorden - klinken ze hetzelfde?
3. Zeg de woorden hardop - dan hoor je het rijm beter
4. Let op het patroon - welke regels rijmen met elkaar?

Er zijn verschillende manieren waarop woorden kunnen rijmen:

Perfecte rijm: Woorden die precies hetzelfde eindigen

• maan - baan - gaan 🌙
• beer - meer - leer 🐻

Bijna-rijm: Woorden die bijna hetzelfde klinken

• hart - kart
• been - teen

Dichters gebruiken rijm omdat het:

• Leuk klinkt en prettig is om te horen
• Makkelijk te onthouden is - rijmpjes blijven beter in je hoofd
• Muzikaal maakt - gedichten klinken als liedjes
• Speels is - het is leuk om met woorden te spelen

Je kent vast al veel rijmpjes! Zoals:

Eendje zwom in de vijver rond 🦆 Tot hij ineens een visje vond

Poesje mauw, kom eens gauw Er is melk in de blauwe bak 🥛

Alle eendjes zwemmen in het water Falderalderal, falderalda 🦆🦆🦆

Je kunt ook zelf rijmwoorden bedenken! Kies een woord en probeer andere woorden te vinden die hetzelfde eindigen:

• boot: groot, rood, brood, poot 🚤
• beer: leer, keer, meer, zweer 🐻
• bal: dal, val, stal, mal ⚽

Het is als een spelletje - hoe meer rijmwoorden je kunt bedenken, hoe beter je erin wordt!

• Luister goed wanneer iemand een gedicht voorleest
• Lees gedichten hardop - dan hoor je het rijm beter
• Wijs aan welke woorden rijmen terwijl je luistert
• Oefen met bekende liedjes - veel liedjes hebben rijm
• Maak er een spelletje van - zoek samen met vrienden rijmwoorden

Voordat je een boek gaat lezen, kun je al heel veel raden over wat erin staat! Het is als detective spelen - je zoekt aanwijzingen om erachter te komen waar het boek over gaat. 🕵️‍♀️

De titel van een boek staat meestal groot op de voorkant. Dit is de belangrijkste aanwijzing! De titel vertelt je vaak precies waar het boek over gaat.

Voorbeelden van informatieve boektitels:

• "Alles over Dinosaurussen" 🦕 → Dit boek gaat over dinosaurussen
• "Hoe planten groeien" 🌱 → Dit boek gaat over planten
• "De reis van water" 💧 → Dit boek gaat over water en hoe het beweegt
• "Dieren in de winter" ❄️ → Dit boek gaat over wat dieren doen in de winter

Als je de titel leest, kun je al raden: "Ik denk dat dit boek gaat over..."

Kopjes zijn de titels van hoofdstukken of delen van het boek. Ze staan meestal in grotere letters en vertellen je waar elk stukje over gaat.

Voorbeeld: In een boek over "Dieren op de boerderij" 🐄 kun je kopjes vinden zoals:

• "Koeien geven melk"
• "Kippen leggen eieren"
• "Varkens in de modder"
• "Het werk van de boer"

Elk kopje vertelt je wat je in dat hoofdstuk gaat leren!

Illustraties en foto's in informatieve boeken zijn heel belangrijk. Ze laten je zien:

• Hoe dingen eruitzien
• Wat er gebeurt
• Belangrijke details die moeilijk met woorden uit te leggen zijn

Als je een boek over ruimtevaart ziet met plaatjes van raketten 🚀, astronauten 👨‍🚀 en planeten 🪐, dan weet je dat het over de ruimte gaat!

Voordat je gaat lezen, speel je het voorspellingsspel:

1. Kijk naar de voorkant - wat zie je op de plaatjes?
2. Lees de titel - waar zou dit over kunnen gaan?
3. Blader door het boek - welke plaatjes zie je?
4. Lees een paar kopjes - wat ga je leren?
5. Maak een voorspelling: "Ik denk dat dit boek gaat over..."

Na het lezen is het tijd om te controleren! Dit is het belangrijkste deel:

Vragen om jezelf te stellen:

• Had ik gelijk over waar het boek over ging?
• Wat heb ik geleerd dat ik niet verwacht had?
• Klopten de plaatjes met wat er in de tekst stond?
• Welke kopjes waren het meest interessant?

Voorbeeld van controleren: Je dacht dat een boek met de titel "Bijen en honing" 🐝🍯 alleen over honing zou gaan. Na het lezen ontdek je dat het ook gaat over:

• Hoe bijen samenwerken
• Waar bijen wonen (in bijenkorven)
• Hoe bijen stuifmeel verzamelen
• Waarom bijen belangrijk zijn voor bloemen

Je voorspelling was gedeeltelijk goed, maar je hebt nog veel meer geleerd!

Deze vaardigheid helpt je omdat:

• Je sneller begrijpt waar het boek over gaat
• Je beter onthoudt wat je leest
• Je gerichter kunt lezen - je weet waar je op moet letten
• Je kritisch leert denken - klopt wat ik dacht?
• Het lezen leuker maakt - het is als een puzzel oplossen! 🧩

• Neem de tijd om goed naar alles te kijken voordat je begint te lezen
• Praat erover met anderen - wat denken zij?
• Schrijf je voorspelling op (of vertel het aan iemand) zodat je het niet vergeet
• Wees niet bang om fout te zitten - dat hoort erbij!
• Gebruik alles wat je ziet: voorkant, achterkant, plaatjes binnerin

Onthoud: het maakt niet uit of je voorspelling helemaal klopt. Het belangrijkste is dat je nadenkt over wat je gaat lezen en dat je controleert wat je hebt geleerd!

Elk informatief boek heeft een hoofdonderwerp en veel kleine details die het onderwerp interessant maken. Het is als een boom 🌳: het onderwerp is de stam, en de details zijn alle takken en blaadjes!

Het onderwerp (ook wel hoofdonderwerp genoemd) is waar de hele tekst over gaat. Je kunt het meestal zeggen in één of twee woorden.

Voorbeelden van onderwerpen:

• Olifanten 🐘
• Het weer ⛅
• Recycling ♻️
• Bakken 🧁
• Voetbal ⚽

Als iemand vraagt: "Waar gaat dat boek over?", dan geef je het onderwerp als antwoord.

Je kunt het onderwerp vinden door te kijken naar:

1. De titel - vaak staat het onderwerp in de titel

   • "Alles over katten" → onderwerp: katten 🐱
   • "Hoe je een taart bakt" → onderwerp: taarten bakken 🎂

2. Wat er het vaakst genoemd wordt - als een woord heel vaak terugkomt, is dat waarschijnlijk het onderwerp

3. De plaatjes - waar gaan de meeste plaatjes over?

4. De eerste en laatste zin - schrijvers vertellen vaak aan het begin en eind waar het over gaat

Details zijn alle kleine, interessante feitjes die je meer vertellen over het onderwerp. Ze maken het onderwerp spannender en leren je nieuwe dingen.

Voorbeeld: Als het onderwerp "honden" 🐕 is, kunnen de details zijn:

• Honden hebben een heel goede neus
• Er zijn grote honden en kleine honden
• Honden kwispelen met hun staart als ze blij zijn
• Sommige honden helpen politieagenten
• Honden blaffen om te communiceren
• Honden zijn familie van wolven

Er zijn verschillende soorten details die je kunt vinden:

Uiterlijk details - hoe iets eruitziet:

• "Giraffen hebben een hele lange nek" 🦒
• "Vlinders hebben prachtige, kleurrijke vleugels" 🦋

Gedrag details - wat iets doet:

• "Beren slapen de hele winter" 🐻
• "Vogels bouwen nesten voor hun eitjes" 🐦🥚

Locatie details - waar iets woont of gebeurt:

• "Pinguïns wonen op de Zuidpool" 🐧
• "Cactussen groeien in de woestijn" 🌵

Functie details - waarvoor iets gebruikt wordt:

• "Auto's helpen mensen om te reizen" 🚗
• "Paraplu's houden je droog in de regen" ☂️

Om details te vinden, kun je deze vragen stellen:

• Hoe ziet het eruit?
• Wat doet het?
• Waar woont of gebeurt het?
• Wanneer gebeurt het?
• Waarom is het belangrijk?
• Hoeveel zijn er?

Onderwerp: Bijen 🐝

Details die je zou kunnen vinden:

• Bijen maken honing
• Ze wonen in bijenkorven
• Er zijn werkbijen, een bijenkoningin en darren
• Bijen verzamelen nectar van bloemen
• Ze kunnen steken als ze bang zijn
• Bijen dansen om andere bijen te vertellen waar bloemen zijn
• Ze zijn belangrijk voor het bestuiven van planten
• Een bijenkorf kan duizenden bijen hebben

Details maken lezen leuk omdat:

• Ze je nieuwe dingen leren
• Ze het onderwerp interessanter maken
• Ze helpen je beter begrijpen hoe dingen werken
• Ze geven je grappige weetjes om aan anderen te vertellen
• Ze helpen je vragen beantwoorden over het onderwerp

1. Lees de titel eerst - dat geeft je een hint over het onderwerp
2. Kijk naar de plaatjes - wat zie je het vaakst?
3. Let op herhalende woorden - welk woord komt steeds terug?
4. Maak mentale notities - "Oh, dat is interessant!" betekent vaak dat je een leuk detail hebt gevonden
5. Vertel het na aan iemand anders - kun je het onderwerp en een paar details uitleggen?

Onderwerp = De grote paraplu ☂️ (waar gaat het HELE boek over?) Details = De regendruppels (alle kleine feitjes die je leert)

Alle regendruppels (details) horen bij de paraplu (onderwerp), maar de paraplu is het belangrijkste ding dat alles bij elkaar houdt!

In boeken en gesprekken kom je twee verschillende soorten uitspraken tegen: feiten en meningen. Het is belangrijk om het verschil te kennen, zodat je weet wanneer iets zeker waar is en wanneer het alleen is wat iemand denkt! 🤔

Feiten zijn dingen die echt waar zijn en die je kunt bewijzen. Ze veranderen niet, ongeacht wie erover praat.

Voorbeelden van feiten:

• "Honden hebben vier poten" 🐕 → Dit kun je bewijzen door naar honden te kijken
• "Water wordt ijs als het bevriest" 🧊 → Dit gebeurt altijd bij 0 graden Celsius
• "Een week heeft zeven dagen" 📅 → Dit is altijd waar
• "Appels groeien aan bomen" 🍎🌳 → Dit kun je zien in een boomgaard
• "Katten kunnen miauwen" 🐱 → Alle katten kunnen dit geluid maken

Meningen zijn wat mensen denken of vinden over iets. Ze zijn gebaseerd op gevoelens, smaak of voorkeur. Verschillende mensen kunnen verschillende meningen hebben over hetzelfde onderwerp.

Voorbeelden van meningen:

• "Honden zijn de beste huisdieren" 🐕💕 → Sommige mensen vinden katten beter
• "Chocolade-ijs is het lekkerste" 🍦 → Anderen vinden vanille lekkerder
• "Rood is de mooiste kleur" ❤️ → Iedereen heeft een andere lievelingskleur
• "Voetbal is de leukste sport" ⚽ → Sommige kinderen houden meer van zwemmen
• "Dit boek is saai" 📚 → Andere mensen vinden het misschien juist spannend

Je kunt feiten en meningen van elkaar onderscheiden door deze vragen te stellen:

Voor feiten:

• Kun je dit bewijzen?
• Is dit altijd waar, ongeacht wie het zegt?
• Kun je dit meten of tellen?
• Verandert dit nooit?

Voor meningen:

• Gebruikt de zin woorden zoals "ik vind", "het beste", "lelijk", "leuk"?
• Kunnen mensen verschillende ideeën hierover hebben?
• Gaat het over smaak of gevoel?
• Kun je het niet bewijzen?

Meningen bevatten vaak deze woorden:

• Waarderingsoordelen: mooi, lelijk, leuk, saai, goed, slecht
• Superlatieven: beste, slechtste, mooiste, lekkerste
• Meningen uitdrukken: ik vind, ik denk, volgens mij, in mijn ogen
• Gevoelswoorden: geweldig, verschrikkelijk, fantastisch, afschuwelijk

Voorbeeld zinnen met signaalwoorden:

• "Ik vind dat pizza het lekkerste eten is" (mening)
• "Deze film is geweldig!" (mening)
• "Volgens mij is groen de mooiste kleur" (mening)

Het verschil kennen helpt je:

• Kritisch denken - niet alles wat je hoort is automatisch waar
• Goede beslissingen maken - baseer belangrijke keuzes op feiten
• Respectvol discussiëren - begrijpen dat mensen verschillende meningen mogen hebben
• Betrouwbare informatie vinden - zoek naar feiten in informatieve teksten
• Je eigen mening vormen - weet wanneer je zelf mag kiezen wat je vindt

Feiten over katten:

• Katten hebben whiskers (snorharen)
• Katten kunnen in het donker zien
• Katten hebben scherpe klauwen
• Een kat kan ongeveer 15 jaar oud worden
• Katten zijn vleeseters

Meningen over katten:

• Katten zijn schattig
• Katten zijn de beste huisdieren
• Lange-haarkatten zijn mooier dan korte-haarkatten
• Katten zijn eigenwijs
• Het is leuk om een kat te aaien

Soms staan feiten en meningen in dezelfde zin:

• "Katten hebben vier poten (feit) en ze zijn heel schattig (mening)"
• "Water kookt bij 100 graden (feit) en dat is veel te heet voor een bad (mening)"

Je kunt oefenen door deze vragen bij elke uitspraak te stellen:

1. Wie zegt dit?
2. Kan ik dit bewijzen met mijn ogen, meetinstrumenten of boeken?
3. Zouden alle mensen hierover hetzelfde denken?
4. Staan er woorden in die een mening aangeven?

Informatieve boeken bevatten meestal vooral feiten, maar soms ook meningen van experts. Let goed op:

• Wetenschappelijke feiten: "Dinosaurussen leefden miljoenen jaren geleden"
• Expert meningen: "Veel wetenschappers denken dat..." (dit is nog steeds een mening, ook al komt het van experts)

Onthoud: het is oké om meningen te hebben! Maar het is belangrijk om te weten wanneer iets jouw mening is en wanneer iets een bewezen feit is. Beide zijn waardevol, maar op verschillende manieren. 🌟

Sommige woorden in verhalen zijn heel bijzonder omdat ze je helpen zien, horen, voelen en ruiken wat er in het verhaal gebeurt! Deze woorden heten beschrijvende woorden en ze maken verhalen veel interessanter. 🌈

Beschrijvende woorden (ook wel bijvoeglijke naamwoorden genoemd) zijn woorden die meer vertellen over mensen, dieren, dingen of plaatsen. Ze geven extra informatie die je helpt een beter plaatje in je hoofd te maken.

Zonder beschrijvende woorden: "De hond liep in de tuin."

Met beschrijvende woorden: "De grote, bruine hond liep vrolijk in de kleurrijke tuin." 🐕🌸

Welke zin kun je je beter voorstellen?

Uiterlijk beschrijven - hoe iets eruitziet:

• Grootte: groot, klein, reusachtig, piepklein, lang, kort
• Kleur: rood, blauw, geel, groen, paars, roze, zwart, wit 🎨
• Vorm: rond, vierkant, puntig, krom, recht
• Textuur: glad, ruw, zacht, hard, pluizig, scherp

Geluid beschrijven - hoe iets klinkt:

• Luid, zacht, fluisterend, brullend, piepend, ruisend 🔊
• "De luidruchtige kinderen speelden buiten"
• "Het zachte geluid van de regen" 🌧️

Gevoel beschrijven - hoe iets aanvoelt:

• Warm, koud, nat, droog, plakkerig, glad
• "De warme zon scheen op haar gezicht" ☀️
• "Het koude ijs voelde lekker" 🧊

Geur en smaak beschrijven:

• Zoet, zuur, lekker, vies, geurig, stinkend
• "De heerlijke geur van verse koekjes" 🍪
• "Het zoete snoepje" 🍭

Gevoelens van personages beschrijven:

• Blij, verdrietig, bang, boos, opgewonden, moe
• "Het vrolijke meisje danste" 💃
• "De boze beer bromde luid" 🐻

Beschrijvende woorden maken verhalen beter omdat ze:

1. Een film in je hoofd maken 🎬

   • Je kunt je precies voorstellen hoe alles eruitziet
   • Het verhaal wordt levendiger en echter

2. Gevoelens overbrengen ❤️

   • "Een donkere, enge bos" laat je spanning voelen
   • "Een warme, gezellige kamer" laat je veiligheid voelen

3. Belangrijke details benadrukken ⭐

   • Als iets groot en belangrijk wordt genoemd, let je er meer op
   • Beschrijvende woorden wijzen naar wat echt telt in het verhaal

4. Het verhaal interessanter maken 🎭

   • "De auto reed" vs "De snelle, rode auto reed wild over de weg"
   • Welke is spannender?

Om beschrijvende woorden te vinden, kun je deze trucjes gebruiken:

Zoek woorden die antwoord geven op:

• Hoe ziet het eruit?
• Hoe klinkt het?
• Hoe voelt het aan?
• Hoe ruikt het?
• Hoe groot is het?
• Welke kleur heeft het?

Let op woorden voor zelfstandige naamwoorden:

• "De hond" → Welke hond? De grote, bruine, speelse hond! 🐕
• "Het huis" → Welk huis? Het kleine, gele huis met groene luiken! 🏠

Roodkapje 🔴:

• Het kleine meisje (grootte)
• De rode cape (kleur)
• De donkere bos (gevoel/uiterlijk)
• De slechte wolf (eigenschap)
• De lieve oma (eigenschap)

De Drie Biggetjes 🐷:

• Het luie biggetje (eigenschap)
• Het sterke stenen huis (eigenschap/materiaal)
• De boze wolf (gevoel)
• Het zwakke strooien huis (eigenschap)

Beschrijvende woorden vertellen je vaak:

Of iets belangrijk is:

• "Het magische zwaard" → Dit zwaard is bijzonder en waarschijnlijk belangrijk voor het verhaal ⚔️✨

Hoe je je moet voelen:

• "Het donkere, griezelige kasteel" → Je moet je een beetje bang voelen 🏰👻
• "Het zonnige, kleurrijke speeltuintje" → Je moet je blij voelen 🌞🎠

Wat er gaat gebeuren:

• "De vermoede wandelaar" → Deze persoon heeft waarschijnlijk rust nodig
• "Het hongerige monster" → Er komt waarschijnlijk een achtervolging! 👹

Wanneer je verhalen navertelt of zelf verzint, kun je ook beschrijvende woorden gebruiken:

In plaats van: "Er was een kat." Probeer: "Er was een kleine, zwarte kat met groene ogen en een zachte vacht." 🐱

In plaats van: "Het regende." Probeer: "De koude, natte regen viel hard op het dak." 🌧️

1. Het raadspel: Beschrijf iets zonder te zeggen wat het is

   • "Het is groot, grijs, heeft een lange neus en grote oren" → Een olifant! 🐘

2. Verhaal verbeteren: Neem een simpele zin en maak hem interessanter

   • "De jongen liep" → "De kleine, vrolijke jongen liep snel naar de kleurrijke speeltuin" 🏃‍♂️

3. Gevoel raden: Welk gevoel wil de schrijver dat je hebt?

   • "Het donkere, stille huis" → Eng of mysterieus gevoel
   • "De warme, gezellige keuken" → Veilig en blij gevoel

Onthoud: beschrijvende woorden zijn als kleuren voor je verbeelding 🎨. Ze maken het zwart-wit verhaal kleurrijk en interessant!

Navertellen is een superhandige vaardigheid! Het betekent dat je in je eigen woorden vertelt wat je gelezen of gehoord hebt. Het is als een film navertellen aan een vriend die hem niet heeft gezien. 🎬👥

Navertellen helpt je:

• Beter begrijpen wat je gelezen hebt
• Onthouden wat belangrijk was
• Controleren of je alles begrepen hebt
• Oefenen met spreken en uitleggen
• Delen van leuke verhalen met anderen

Als je iets kunt navertellen, dan heb je het echt begrepen! 🧠✨

Voor verhalen gebruik je de drie magische vragen:

1. WIE - Hoofdpersonages 👥

• Wie zijn de belangrijkste mensen, dieren of wezens?
• Wie doet de belangrijkste dingen in het verhaal?

2. WAAR - Setting/plaats 📍

• Waar gebeurt het verhaal?
• Op welke plek(ken) spelen de gebeurtenissen zich af?

3. WAT - Belangrijke gebeurtenissen 🎭

• Wat gebeurt er allemaal?
• Welke gebeurtenissen zijn het belangrijkst?
• Hoe loopt het af?

WIE: Goudlokje (een nieuwsgierig meisje) en drie beren (papa beer, mama beer, baby beer)

WAAR: In het bos, in het huis van de beren

WAT:

• Goudlokje vindt een huis in het bos
• Ze proeft de pap van de beren (te heet, te koud, precies goed)
• Ze probeert hun stoelen (te hard, te zacht, precies goed - maar breekt)
• Ze slaapt in hun bedden (te hard, te zacht, precies goed)
• De beren komen thuis en vinden haar
• Goudlokje wordt wakker en rent weg

Voor informatieve teksten gebruik je:

1. HOOFDONDERWERP 📚

• Waar gaat de hele tekst over?
• Wat is het belangrijkste thema?

2. BELANGRIJKE DETAILS 🔍

• Welke interessante feiten heb je geleerd?
• Welke details waren het meest bijzonder?
• Wat vond je het interessantst?

HOOFDONDERWERP: Dolfijnen

BELANGRIJKE DETAILS:

• Dolfijnen zijn zeezoogdieren (geen vissen!)
• Ze ademen lucht door een gat bovenop hun hoofd
• Ze zijn heel slim en kunnen trucs leren
• Ze praten met elkaar door te klikken en fluiten
• Ze helpen elkaar en werken samen
• Ze kunnen hoog uit het water springen

Voordat je begint:

• Denk na over wat je gelezen hebt
• Onthoud de belangrijkste delen
• Vergeet kleine details die niet zo belangrijk zijn

Tijdens het navertellen:

• Begin bij het begin - vertel in de goede volgorde
• Gebruik je eigen woorden - je hoeft niet exact hetzelfde te zeggen
• Houd het kort - alleen de belangrijkste dingen
• Maak het interessant - vertel het alsof je een spannend verhaal vertelt!

Nuttige zinnetjes om te beginnen:

Voor verhalen:

• "Dit verhaal gaat over..."
• "Er was eens..."
• "Het hoofdpersonage is..."
• "Het verhaal speelt zich af in..."

Voor informatieve teksten:

• "Ik heb gelezen over..."
• "Het ging over..."
• "Ik heb geleerd dat..."
• "Het interessantste was..."

Mondeling navertellen 🗣️:

• Vertel het hardop aan iemand anders
• Gebruik je stem om het interessant te maken
• Maak gebaren met je handen
• Kijk je luisteraar aan

Met plaatjes 🎨:

• Teken de belangrijkste delen
• Maak een stripverhaal van de gebeurtenissen
• Gebruik plaatjes om te helpen bij het vertellen

Met speelgoed 🧸:

• Speel het verhaal na met poppen of knuffels
• Gebruik blokken om de plek na te bouwen
• Maak er een toneelstukje van

Na het navertellen, vraag jezelf af:

• Heb ik de belangrijkste delen verteld?
• Kunnen anderen begrijpen waar het over gaat?
• Heb ik niets belangrijks vergeten?
• Was mijn verhaal duidelijk en interessant?

Als je twijfelt, lees je het boek nog een keer door en probeer het opnieuw!

Dagelijkse oefening:

• Vertel je ouders wat je op school hebt geleerd
• Vertel een vriend over een film die je hebt gezien
• Leg uit wat je in een boek hebt gelezen

Leuke navertel-spelletjes:

• Verhaal-telefoon: Een persoon vertelt een kort verhaal, de volgende vertelt het na, enzovoort
• Wat gebeurde er?: Kijk naar een plaatjesboek en vertel wat je ziet
• Journalist spelen: Interview jezelf over wat je gelezen hebt 🎤

• Te veel details: Vertel niet élke kleine gebeurtenis
• Verkeerde volgorde: Probeer het verhaal in de goede volgorde te vertellen
• Belangrijke delen vergeten: Check of je WIE, WAAR en WAT hebt genoemd
• Te ingewikkeld maken: Houd het simpel en duidelijk

Onthoud: navertellen is oefenen! Hoe meer je het doet, hoe beter je erin wordt. En het maakt niet uit als het niet perfect is - het belangrijkste is dat je begrijpt wat je gelezen hebt! 🌟

Personages in verhalen maken allemaal verschillende dingen mee, net zoals jij en je vrienden verschillende ervaringen hebben! 👫 Leren vergelijken wat personages meemaken helpt je verhalen beter begrijpen.

Ervaringen zijn alle dingen die personages meemaken in het verhaal. Dit kunnen zijn:

Gebeurtenissen - wat er met hen gebeurt 🎭

• Ze gaan op avontuur
• Ze hebben een probleem
• Ze ontmoeten nieuwe vrienden
• Ze leren iets nieuws
• Ze verhuizen naar een nieuwe plek

Gevoelens - hoe ze zich voelen 😊😢😨

• Blij, verdrietig, bang, boos, opgewonden
• Verliefd, jaloers, trots, beschaamd
• Eenzaam, gelukkig, nerveus

Gedrag - wat ze doen en hoe ze reageren 🏃‍♀️

• Ze helpen anderen of zijn gemeen
• Ze zijn dapper of voorzichtig
• Ze maken goede of slechte keuzes
• Ze praten veel of zijn stil

Vergelijken betekent kijken naar wat hetzelfde is en wat anders is tussen personages.

Wat is hetzelfde? (Overeenkomsten) 🤝

• Hebben ze vergelijkbare problemen?
• Voelen ze zich op dezelfde manier?
• Doen ze soortgelijke dingen?
• Hebben ze dezelfde doelen?

Wat is anders? (Verschillen) ↔️

• Reageren ze anders op problemen?
• Hebben ze verschillende gevoelens?
• Maken ze andere keuzes?
• Hebben ze verschillende karaktereigenschappen?

Eerste biggetje vs Tweede biggetje:

Wat is hetzelfde:

• Beiden bouwen een huis
• Beiden worden aangevallen door de wolf
• Beiden vluchten naar het veilige stenen huis
• Beiden overleven het verhaal

Wat is anders:

• Eerste biggetje bouwt van stro, tweede van hout
• Eerste biggetje werkt heel snel (lui), tweede werkt iets langer
• Hun huizen worden allebei vernietigd, maar op verschillende manieren

Derde biggetje vs Eerste en tweede biggetje:

Wat is anders:

• Derde biggetje is hardwerkend, de anderen zijn lui
• Derde biggetje bouwt een sterk huis, de anderen zwakke huizen
• Derde biggetje blijft veilig, de anderen moeten vluchten
• Derde biggetje verslaat de wolf, de anderen rennen weg

Je kunt ook personages uit verschillende verhalen vergelijken!

Roodkapje 🔴 vs Goudlokje 👱‍♀️:

Overeenkomsten:

• Beide zijn nieuwsgierige meisjes
• Beide gaan ergens heen waar ze misschien niet horen te zijn
• Beide ontmoeten gevaar
• Beide verhalen spelen zich af in het bos

Verschillen:

• Roodkapje gaat naar oma, Goudlokje zwerft rond
• Roodkapje ontmoet een wolf, Goudlokje ontmoet beren
• Roodkapje wil helpen, Goudlokje is gewoon nieuwsgierig
• Roodkapje wordt gered, Goudlokje ontsnapt zelf

Vergelijken helpt je:

Personages beter begrijpen 🧠

• Je ziet waarom personages bepaalde keuzes maken
• Je begrijpt hun gevoelens beter
• Je ziet hoe verschillende mensen op verschillende manieren reageren

Lessen leren 📚

• Je ziet welke keuzes goed uitpakken en welke niet
• Je leert van de ervaringen van personages
• Je kunt bedenken wat jij zou doen in hun situatie

Verhalen interessanter maken ⭐

• Je let beter op details
• Je denkt dieper na over wat er gebeurt
• Je krijgt meer plezier van het lezen

Wanneer je personages vergelijkt, vraag jezelf af:

Over hun ervaringen:

• Wat overkomt dit personage?
• Hoe reageert dit personage op problemen?
• Welke keuzes maakt dit personage?
• Wat leert dit personage?

Over vergelijken:

• Hoe zijn deze personages hetzelfde?
• Hoe zijn ze anders?
• Waarom reageren ze anders op dezelfde situatie?
• Welk personage vind ik het interessantst? Waarom?

Assepoester 👗 vs Haar stiefzussen 👠:

Zelfde ervaring (het bal):

• Assepoester: Gaat naar het bal, is aardig, vindt liefde
• Stiefzussen: Gaan naar het bal, zijn gemeen, vinden geen liefde

Waarom anders: Hun karakter (aardig vs gemeen) bepaalt hun ervaringen

Tortoise en Haas 🐢🐰:

Zelfde ervaring (de race):

• Schildpad: Langzaam maar volhoudt, wint de race
• Haas: Snel maar wordt lui, verliest de race

Waarom anders: Hun aanpak (volhouden vs opgeven) bepaalt het resultaat

Verhaal-dagboek 📔: Schrijf op wat verschillende personages meemaken:

• Wat gebeurt er met personage A?
• Wat gebeurt er met personage B?
• Wat is hetzelfde? Wat is anders?

Personage-praatjes 💬: Bedenk wat personages tegen elkaar zouden zeggen:

• "Hoe voelde je je toen...?"
• "Wat deed jij toen de wolf kwam?"
• "Waarom maakte je die keuze?"

Wie ben jij? 🪞:

• Met welk personage kun je je het beste identificeren?
• Welke ervaringen zijn vergelijkbaar met die van jou?
• Wat zou jij anders doen?

• Let op details - kleine verschillen kunnen belangrijk zijn
• Denk aan gevoelens - hoe voelt elk personage zich?
• Kijk naar keuzes - wat doet elk personage en waarom?
• Denk aan gevolgen - hoe pakken hun keuzes uit?
• Gebruik je verbeelding - stel je voor dat je het personage bent

Vergelijken van personages is als detective spelen - je zoekt aanwijzingen over wie ze zijn en waarom ze doen wat ze doen! 🕵️‍♀️✨